Het belooft een spectaculaire opening te worden op 14 september a.s. om 10.00 uur: het begin van Open Monumentenweekend en de start van de viering van 80-jaar Vrijheid. Die ochtend zullen vier parachutisten een landing maken nabij de forten Honswijk en Lunet a/d Snel. Ze zullen een ‘kokerbericht’ voor de burgemeester en wethouder bij zich hebben voor de openingsceremonie.

Na de opening een boordevol programma met activiteiten op en rond de forten met speur- en ontdekkingstochten, exposities (kunst en cultuur), oude films, extra pendeldienst met de liniepont tussen de Forten Everdingen en Honswijk en op zaterdag- en zondagmiddag optredens van respectievelijk Saint Anthony Pipe Band (traditionele Schotse muziek) en Folkcorn (Nederlandse historische volksmuziek). Om de vrijheid te vieren kunnen diverse Oudhollandse spellen worden gespeeld, en is er ook gelegenheid om met een metaaldetector naar bodemschatten te zoeken.

Je ziet, hoort en beleeft dingen die je niet eerder zijn opgevallen.

Dit wil en mag je niet missen!

De voormalige geschutstorens van de forten Honswijk en Everdingen zijn in veel opzichten bijzonder. Architectonisch van ongekende schoonheid en historisch gezien rijk aan verhalen over de bewoners die er ooit hun verblijf hadden. Veel aan de torens is nog in oorspronkelijke staat, maar dan wel (nagenoeg) zonder de inrichting. Denk hierbij onder andere aan de voormalige keuken, bakkerij, latrines en de watervoorziening.

Op Fort Everdingen is de toren beperkt in gebruik door de eigenaar. Op Fort Honswijk wordt de toren niet gebruikt. De torens zijn deze periode nog tot medio september op zondag open voor bezoek. Dit onder begeleiding van een deskundige gids. Tijdens de rondleiding hoort u verhalen over de bouwgeschiedenis van de toren en alle andere gebouwen op het Fort, over het gebruik van deze gebouwen in het verleden en naar de toekomst en over bijzondere gebeurtenissen die er hebben plaatsgevonden.

Met name in de zomerperiode een aanrader van een middagje uit!

De Stichtingen Werk a/h Spoel en Honswijk-Everdingen gaan nauwer samenwerken om met name de verdedigingswerken ten zuiden van de Lek beter voor het voetlicht te kunnen brengen. Op zaterdag 13 april a.s. wordt ‘s morgens op het Werk a/h Spoel een presentatie gegeven over een recent geschreven bijzonder document dat gaat over Werk a/h Spoel, Fort Everdingen en de Dijfdijk. De presentatie wordt verzorgd door de auteur van deze publicatie dhr. Chris Will.

De lezing begint om 10.30 uur in de Genieloods van Werk a/h Spoel.

Om 11.00 uur wordt er na een korte wandeling over het Werk gewandeld en vandaar door de uiterwaard met nog aanwezige schuilplaatsen naar Fort Everdingen. Op Fort Everdingen is er vervolgens weer een korte rondleiding over het Fort en door de voormalige geschutstoren.

Ieder jaar is NL-doet weer een feest. Dat geldt ook voor onze Forten. Ondanks de beperkte publiciteit waren er op zaterdag 16 maart op beide Forten 15 á 20 vrijwilligers actief om de fortterreinen nog schoner en mooier te maken. Met de komst van de lente voor de deur is er veel werk verricht in het groen op en rond de fortwallen. Ook zijn de fortterreinen voorbereid om bezoekers weer veilig te kunnen ontvangen en de uitgezette (QR-code en fotopanelen) routes te kunnen doen.

Tussen zonsopkomst en zonsondergang zijn de Forten vrij toegankelijk voor wandelaars. Voor de zomerperiode is door de late zonsondergang wel een eindtijd ingesteld.

Wie in het voor- of najaar in de vroege avonduren over de fortterreinen van Honswijk en Everdingen loopt, ziet ze ongetwijfeld vliegen: vleermuizen in verschillende ‘uitvoeringen’ en van verschillende afmetingen. Zo zien we watervleermuizen, dwergvleermuizen, ruige dwergvleermuizen, baardvleermuizen, franjestaarten en groot-oorvleermuizen. En al deze vleermuizen hebben een eigen levenspatroon en vertonen vaak een ander gedrag.

Afgelopen winter zijn op onze Forten weer tellingen uitgevoerd in het kader van een langjaren monitoringprogramma. De resultaten ervan zijn ook dit jaar weer prima. Op Fort Everdingen heeft men 76 vleermuizen waargenomen op allerlei ‘verstopplekjes’ en op Fort Honswijk alleen al in de voormalige geschutstoren 475 stuks. Het is dus niet voor niks dat de toren van Honswijk als hotspot voor vleermuizen te boek staat en in de winter periode volledig gesloten is voor bezoek.

Het landelijke thema voor het Open Monumentenweekend in 2024 omvat ‘routes, verbindingen en netwerken‘ en wordt aangemerkt onder de slogan “onderweg”.

Onderweg refereert aan het op reis zijn van A naar B, het letterlijk in beweging zijn en de transformatie van oud naar nieuw, verleden naar heden. Onderweg reis je via (historische) routes, ontmoet je mensen waar je verbinding mee maakt en ben je onderdeel van verschillende netwerken.

Onderweg! refereert ook aan het Open Monumentenweekend waarbij onze bezoekers op pad gaan van monument naar monument. Dit jaar gaat het óók om de reis tussen de bestemmingen en de manier waarop je de monumenten bezoekt.

‘Onderweg!’ gaat over de invloed die reizen, vervoer en communicatie hebben gehad – en nog steeds hebben – op het aanzien van Nederland, de inrichting van het land en de steden, de manier van leven zoals we dat in Nederland vandaag de dag doen.

Het thema gaat ook over plaatsen van aankomst en vertrek, over (reis)verhalen, emigratie, toerisme, ontdekkingsreizen en verbeelding, niet alleen toen, maar ook nu. Het vormt een prachtig aanknopingspunt om de verdedigingswerken in onze omgeving centraal te stellen en om alvast een begin te maken met de gedenking en viering van 80-jaar Vrijheid.

Het programma staat nog helemaal open, maar zeker is dat wij onze Forten die dagen met elkaar gaan ‘verbinden’ in de vorm van de inzet van een extra Liniepont die rechtstreeks tussen de Forten Honswijk en Everdingen zal varen, met ………………………..?

De voormalige geschutstoren en de contrescarp op zowel fort Everdingen als fort Honswijk hebben reeds bij de aanleg zo’n 180 jaar geleden al een eigen watervoorzieningssysteem gekregen. Om deze gebouwen te beschermen tegen vijandelijke aanvallen zijn ze “bomvrij” gemaakt. Dit wil zeggen dat er een pakket grond op het dak is aangebracht van meer dan 5 m dikte, waarvan het de bedoeling was dat eventueel inslaande bommen in dit grondpakket zouden ‘smoren’. Het infiltrerende regenwater op dit grondpakket werd via een verticaal buizenstelsel (druipkokers) afgevoerd naar een waterkelder onder deze gebouwen. De gebouwen beschikten daarmee over een behoorlijke watervoorraad, die geschikt was voor zowel consumptie als ander gebruik.

Op fort Everdingen is het buiten gebruik geraakte watervoorzieningssysteem van de contrescarp met hulp van onze vrijwilligers weer zodanig hersteld dat het water weer gebruikt zou kunnen worden. De eigenaar van het Fort, Marco Lauret, heeft dit idee omarmt en gebruikt het nu voor het brouwen van een speciaal bier, genoemd Perdruppel. Lees in onderstaand artikel meer over deze bijzondere hergebruiksvorm van regenwater.